Datawijsheid en datageletterdheid
Het gebruik van digitale middelen en het belang van deze middelen in onze samenleving is sterk toegenomen deze eeuw. Overal laten we onze digitale voetafdruk achter en zo ontstaan talloze bronnen van data over ons (digitale) gedrag, bijvoorbeeld van ons mobiele telefoongebruik of kassa-informatie bij de supermarkt. Een potentiële schat aan informatie voor organisaties. Wat soms over het hoofd wordt gezien is dat de beschikbaarheid van deze data alleen niet per definitie waardevolle informatie biedt. Dit vraagt om een vertaalslag, waarvoor nieuwe vaardigheden nodig zijn. Namelijk, het kunnen werken met systemen waar de data is opgeslagen en het kunnen herkennen en combineren van data die waardevolle informatie kan opleveren. Tot slot is het ook belangrijk om de verkregen informatie op de juiste manier te interpreteren en te communiceren: wat kan er wel en niet geconcludeerd worden op basis van de verkregen informatie?
Bij Onderzoekcentrum Drechtsteden erkennen we het belang van datawijsheid en datageletterdheid voor onszelf, samenwerkingspartners en inwoners.
Collega Mariëlla, één van onze data-adviseurs, vertelt: ‘Vanuit het OCD ontwikkelen we dashboards en andere informatieproducten. Het is voor de eindgebruikers van deze producten belangrijk om in één oogopslag te begrijpen welke informatie ze zien, wat de informatie precies betreft en wat de duiding van de gegevens is’.
Een voorbeeld: Stel, je wilt als medewerker van de gemeente Sliedrecht inzicht verkrijgen in de tevredenheid van bewoners van Wijk X over de speeltuin in de wijk. Er is een dashboard beschikbaar met data over voorzieningen op wijkniveau. In dit dashboard is te zien dat inwoners dik tevreden zijn met de speeltuin: de speeltuin krijgt een 9,5 als rapportcijfer. Dat klinkt goed. Maar als we even verder kijken, zien we dat een groot deel van de ondervraagden bestaat uit 50-plussers zonder thuiswonende kinderen in de basisschoolleeftijd. De bron waarop we ons willen baseren, is bij nader inzien niet geschikt om onze vraag te kunnen beantwoorden.
'Om te voorkomen dat de eindgebruiker zijn conclusies en beslissingen baseert op verkeerde data is het belangrijk om eindgebruikers vanaf het begin goed te betrekken bij een dataproject’ vertelt Mariëlla. ‘Wij zorgen dat de eindgebruiker vanaf het begin toegang heeft tot de ontwikkelingen en daar ook zijn/haar vragen over kan stellen en mening over kan geven. Het liefste zien we dat er veel kritische vragen worden gesteld. Zo kunnen wij zorgen dat de informatievoorziening zo duidelijk mogelijk is en de juiste informatie ingezet wordt.’